ماده تاریخ
...
یکی از عوامل قدرت نمائی در بین شعرای قدیمی
نوشتن ماده تاریخ بود. بدین معنی که شاعری یک حادثه یا جریانی را بر مبنای الفبای
ابجد به شعر می گنجانید.
کاربرد ماده تاریخ در مورد تاسیس بناها.. جنگها..
عزل و نصب شاهان ..تولد و مرگها...و اتفاقات تاثیرگذاری که در دوران حیات شاعر به
وقوع می پیوست بود.در قدیم پادشاهان شعرائی در دربار خود داشتند که وقایع دوران
حکومت آنها را بر مبنای ماده تاریخ ثبت می کرد.
نوشتن ماده تاریخ آنچنان مهم بود که گاهی یک
شاعر نامدار حتی دارای لقب ملک الشعرای دربار را از مقام خود بر می انداخت و به
جایش شاعری را که ماده تاریخ روانتری می نوشت
برجای او می نشانید..
یکی دیگر از کاربردهای ماده تاریخ نوشتن بیت یا
مصرعی با این مضمون بر سنگ قبرها بود . ایمن مطلب بر روی سنگ نوشته های قدیم هنوز کاملا
مشهود و به عنوان مستندات تاریخی قابل استناد است.
نوشتن ماده تاریخ با ظهور سبک هندی کم رنگتر شد
و در دورۀ بازگشت تقریبا از مد افتاد.با این حال هنوز تعدادی از شعرای متاخر مثل
مرحوم استاد اوستا و مرحوم استاد منوچهر قدسی ماده تاریخ را یکی از ابزارهای قدرت
شعرا می دانستند.و با پوزش باید بگویم که خود بنده هم بر همین عقیده ام و برای
اثبات این ادعا یادآوری می کنم که در قبرستان ایرانیان انگلیس شعر ماده تاریخ 12 سنگ قبر ایرانیان را من نوشته ام و هنوز از
انگلیس و فرانسه و....از من درخواست ماده تاریخ برای سنگ قبر و ثبت ازدواج فرزندان
و ...می خواهند. اینرا نیز اضافه کنم که ماده تاریخ فوت استاد اوستا و استاد
منوچهر قدسی و استاد شهریار و تعدادی از شهدای ارتش را هم بنده نوشته ام..
نوشتن ماده تاریخ به این صورت است که کلماتی را
کنار هم می گذارند که با احتساب عددی آنها بر مبنای حروف ابجد تاریخ واقعه مشخص می
شود..برای نمونه ..بابا..بیانگر عدد 6 است..یعنی ب نماد 2 و الف نماد یک است که در
جمع 3 می شود و تکرارش عدد 6 را به دست می دهد.
نمونۀ دیگر برای آنکه منبعی در این غربت در
اختیار ندارم ماده تاریخ مرحوم استاد
اوستا را می آورم:
(سزد شکوه و ناله در هجر دوست)...اگر این حروف
را با الفبای ابجد تطبیق کنید تاریخ فوت استاد اوستا را درخواهید یافت.
یا برای استاد شهریار من این بیت را نوشته ام:
وافی زمان رحلت او را به شمس عشق
با اشک و آه گفت(بیا شهریار رفت)
که در این مصرع بیا شهریار رفت حامل تاریخ فوت
استاد شهریار است.
گاهی بعضی از شعرا در نوشتن ماده تاریخ به مصرع
زیبائی می رسند که آن مصرع اعدادی کمتر و یا زیادتر از ماده تاریخ مورد نظر
دارد.در این موارد شاعر بی آنکه مصرع را عوض کند در مصرع قبلی اعلام می کند که آن
چند عدد کم یا زیاد را کم و زیاد کنند و...ماده تاریخ مقبول می افتد.
و حالا حروف و اعداد ابجد:
ابجد-ابتدا کرد.
الف 1
ب 2
ج 3
د 4
هوز- درپیوست
ه 5
و 6
ز 7
حطی
ح 8
ط 9
ی 10
کلمن- سخنگو شد
ک 20
ل 30
م 40
ن 50
سعفص – زود آموخت
س 60
ع 70
ف 80
ص 90
قرشت –در دل گرفت
ق 100
ر 200
ش 300
ت 400
ثخذ – نگاه داشت
ث 500
خ 600
ذ 700
ضظغ - تمام
کرد
ض 800
ظ 900
غ 100
بعضی ها حروف ابجد را حروف جمل و در ردیف علوم غریبه می شمارند.
شاعری برای یادگیری آسان حروف ابجد این قطعه را
ساخته است:
یکان یکان شمر ابجد حروف تا حطی
چنانکه از کلمن عشر عشر تا سعفص
پس آنگه از قرشت تا ضظغ بگو صد صد
سپس حروف جمل شد خلوص و مستخلص
در خاتمه و با پوزش از اینکه منبعی در اختیار
نداشتم و فقط با تمسک به حافظه ام نوشته ام و اگر مثالها را از اشعار خودم آوردم
دلیل بر خودنمائی ندانید.
با تشکر علیرضا پوربزرگ وافی
19/11/2018
تکلیف منزل: تمامی دوستان لطفا عدد اسم و شهرت خود را بر مبنای حروف ابجد مشخص
و برای جلسۀ هفتگی بیاورند.تمام
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر