۱۳۹۳ دی ۵, جمعه

به بهانه سالروز تولد رودکی پدر شعر فارسی(خاطرات من و شهریار...6....


..       خاطرات من وشهریار 6

.....به بهانه سالروز تولد رودکی پدر شعر ایران......
.....در سال 1353 در اصفهان بودم. دوستان نزدیک می دانستند من با استاد شهریار مراوده دارم. یکی از دوستان تبریزی به نام نورالله لطفی به سراغ من آمد و از من خواست ترتیبی بدهم که او بتواند استاد شهریار را در سفر به تبریزش ملاقات کند. من از او خواستم که دو جعبه گز اعلا بگیرد تا من هم نامه ای به او بدهم که که استاد شهریار او را بپذیرد. دوستم با تمام وجود پذیرفت و من نامه ای به او دادم. او راهی تبریز شد. در غیاب او تلفنی به استاد شهریار عرض کردم که یکی از دوستانم خدمت شما خواهد رسید....
چند روز بعد نورالله لطفی از سفر تبریز برگشت. ایشان یک جعبه نوکای اعلای تبریز که به نوعی هم خانوادهء گز اصفهان است به من هدیه کرد و پس از آنکه با تمام وجود از من تشکر کرد نامهء جوابیهء استاد شهریار را هم به من داد.این شعر بروزن و قافیهء شعر معروف رودکی ست.خودتان بخوانید...

۱۳۹۳ دی ۲, سه‌شنبه

رباعی خط قرمز


          از ظلم و ستم همیشه ما بیزاریم
          ما کار به افراد ستمگر داریم
          گفتند که خط قرمزش (رهبری) است
          وقت است که پا به روی آن بگذاریم

۱۳۹۳ آذر ۳۰, یکشنبه

یلدا در غربت



...........یلدا در غربت................
ازمقابلش که روی صندلی کنار خیابان نشسته بود رد شدم.برایم ناشناس بود.ناگهان صدائی شنیدم.همان شخص روی صندلی بود.....علی آقا....به طرف او برگشتم. گفت:سلام...هنوز نشناختمش...کمی جلوتر رفتم...یکی از دوستان ایرانی بود.تا آنجا که یادم میاد سهسال است در ترکیه است و از قرار معلوم استیناف خورده و به قول پناهندگان هنوز برزخی ست.وقتی نزدبکش شدم بلند شد با هم دست دادیم و روی همان صندلی سه نفره نشستیم.گفت: علی آقا حق داری منو نشناسی...هرکی به من میرسه میگه خیلی لاغر شده ای...گفتم...راستش مهمتر از لاغری شمارنگ موهایتان مرا به اشتباه انداخت که سیاه شده. قبلا موهای شما جوگندمی و خیلی هم زیبا بود.گفت اینجا هم حق داری....اما من هم برای این کار دلیلی دارم.با تعجب گفتم :چه دلیلی؟...گفتسیگار داری؟ پاکت سیگارم را در آوردم ویک نخ سیگار به او دادم.پک اول را که به یسگارزد گفت :دست پیچه؟ گفتم:بله گفت فکرکردم از سیگارهای همان پاکت کلاس بالاست.گفتم:نه بابا پاکت خالی اش را از کسی گرفته ام که داخلش سیگار لاپیچ بذارم.گفت: پس تو هم سیگار اعلا نمی کشی:گفتم سیگار اعلا هر پاکتش 12 لیر است.من از آن پولا ندارم. من سیگار قاچاقی 2/5 لیری یا لاپیچ می کشم و آنرا هم خودم درست می کنم.
دوستم پک محکم دیگری به سیگار زد و گفت:یک هفته است سیگار نکشیدم.گفتم خوش به حالت ترک کردی.گفت نه بابا با این بیکاری و استیناف خوردن و نگرانی که نمیشه سیگار را ترک کنی.گفتم:همه اش درست میشه.نگفتی چرا موهاتو رنگ کردی؟..
گفت: راستش مدتی ست بیکارم.هرجا دنبال کار می رفتم تا چشمشان به موهای سفید من می افتاد می گفتند برای شما کار نداریم.ما نیروی جوان می خواهیم.من هم موهایم را رنگ کردم شاید به من کار بدن.گفتم:راستش در این کشور غریب همراه با زن و دوتا بچه همینجوریش هم زندگی سخته چه رسد به اینکه بیکار هم باشی و از ایران هم پولی برات نیاد.گفت:من هرچه در ایران داشتم همه را فروختم و در یکسال اول همه را خوردیم.من چه می دانستم که سه سال باید در ایجا بمانم.تازه بعد از سه سال هنوزهم بلاتکلیف هستیم.دخترم را که باید به دبیرستان بود اجازهء درس نمی دهند.پسرم هم فقط می تواند دورهء ابتدائی را بخواند.همین پسرم دوهفته است مریضه ونمیتونم دکتر ببرم.گفتم: مگر (کیملیک) ندارد؟ گفت:مدتیه که کیملیک یک ماهه میدن. آنهم می نینی که 25 روز از ماه گذشته وهنوز کیملیک آماده نیست.وقتی هم به پلیس اعتراض می کنی میگن که پناهنده زیاده و ما به همهء کارها نمی رسیم.گفتم حالا که بیکاری و فرصت داری هرروز سر بزن تا بگیریش.گفت:به خداهر روز میرم ناله می کنم که بچه ام مریضه ولی دست خالی برمیگردم.حالا غیر از بچه خانمم هم مریض شده.او هم افسردگی گرفته.داروهاش خیلی گرانه .حتما باید کیملیک اش را بگیرم...زندگی مان در اینجا خیلی سخت شده است.الان خیلی بدتر شده .تا چند وقت پیش کارسیاه(کارسختو بدون مزایا با دستمزد کم)می کردم وچندرغاز حقوق می گرفتم و یه جورایی زندگیمون رو اداره می کردم.حالا بچه های من شده اند مثل قهرمانهای داستانهای صمدبهرنگی....یکبار پسرک لبوفروش میشن.یک بار کچل کفتر باز..یک بار هم...چی بگم واللاه.....گفتم که دخترم هم که باید به دبیرستان برود ور دل مادرش نشسته و دوتایی با هم افسردگی می گیرند.دخترم هم شده مثل فرزندان افغانی مقیم ایران که حق تحصیل ندارند...گفتم:پس در این کشور انتقام افغانی ها را از ما می گیرند.که بی حساب بشیم.دوستم آهی کشید وگفت:ببخشید.میشه یه نخ سیگار بازهم به من بدید؟من یک نخ سیگار لاپیچ دیگر به او دادم.یکی هم خودم روشن کردم. دوستم به فکر فرورفت.گفتم: با این اوضاع اقتصادی خورد و خوراک و پوشاک بچه ها را چه می کنی؟ گفت:اول زمستان رفتیم به یک مؤسسهء خیریه.مقداری لباس دست دوم به ما دادند.در مورد خورد و خوراک هم باید بگم که ازبس جگر مرغ به بچه ها داده ام که دیگر از شنیدن نام جگر حالشان به هم می خورد. یک هفته پیش یکی از ایرانی ها 10 لیر به من قرض داد.با آن پول یک کلهء گوسفند گرفتم.خانمم این کله را پخت و در این یک هفته هر نوبت به طریقی شکم بچه ها را سیر کرده. حالا آن هم تمام شده. در خانه هم چیزی برای خوردن نمانده. ماندم که برای امشبشان چه خاکی به سرم بریزم.گفتم:امشب که شب یلداست.البته رحلت پیامبر هم هست.اگر ایران بودیم همه جا شله زرد و احسان بود.ولی در اینجا از احسان خبری نیست.پسرم هم از دوستان ایرانی اش شنیده که امشب شب یلداست.به من هزارتا سفارش کرده.من هم از شرمندگی آمده ام نشسته ام اینجا..نمی دونم چیکار کنم...دوستم نگاهی محتاطانه به اطراف انداخت و آهسته گفت:
راستی علی آقا شما قبلا یه صندوقی داشتید وبه پناهجوها کمک می کردین.میشه از آن صندوق مقداری به من قرض بدهی که این چند رور را بگذرانم. قول میدم که در اولین فرصت تلافی کنم.این بار من آهی کشیدم وگفتم: راستشمن و دوستان به صورت خصوصی به خیلی از مدعیان دوستداران ایران و ایرانی پیام داده و از آنها تقاضای کمک به صندوق کردیم.ما اعلام کردیم که در این زمستان به خاطر نبود کار خیلی نیازمند داریم.ما این پیام را به ایران هم فرستادیم و تقاضای کمک کردیم. متاسفانه تاکنونهیچ کمکی به صندوق نشده وحتی اپوزیسیون هم ما را بی جواب گذاشته.به همین خاطر مدتهاست که حتی یک لیر هم در صندوق نداریم.گفت:علی آقا خودت چی؟پول داری کمی به من قرض بدهی؟ گفتم: راستش من ده لیر دارم.آنرا به شما می دهم.گفت: دست شما درد نکند.
از دوستم خواستم که با من همراه بشود. سپس به مغازهء قصابی یک دوست افغانی رفتیم. من از ایشان خواستم 5 لیر گوشت چرخ کرده بدهد.او که همیشه هوای ما را دارد گوشت قابل قبولی داد.بعد 5لیر دادم ونان خریدم.از دوستم پرسیدم: در خانه پیاز و سیب زمینی دارید؟ او جواب منفی داد.گفتم به شرطی که اعتراض نکنی و سؤال نپرسی بیا با هم به یکشنبه بازار برویم.گفت: شما که گفتید پول دیگری ندارید.برای چه به یکشنبه بازار بریم. گفتم قرار شد سؤال نکنی. دوستم ساکت شد وبا هم به یکشنبه بازار رفتیم.دستفروش ها در حال جمع کردن بساط خود بودند. دوری زدیم و من دوعددکیسهء نایلونی تهیه کردم.به دوستم توضیح دادم که دستفروشها باقی میوه هایشان را کنار خیابان می گذارند.یا حتی مردم را صدا می کنند و الباقی میوه شان را هدیه می دهند.با این کلام گشتی زدیم و مقداری میوه و سیب زمینی و پیاز تهیه کردیم.در طول مسیر یکشنبه بازار تا منزل دوستم من دقایقی از او جدا شدم و به درب منزل یکی ازدوستان ایرانی رفتم ومقداری برنج و روغن و سویا و لپه از ایشان گرفتم و تا درب خانهء این دوستم آمدیم.دوستم تشکر جانانه ای از من کرد ومن نتوانستم مانع از افاضات کلام او بشوم. وقتی خواستم از او جداشوم گفت:علی آقا لطفا یک نخ سیگار دیگر به من بده. من پاکت سیگارم را به او دادم و با اصرار از او خوستم که همهء پاکت را بردارد.آخرین جملهء دوستم این بود: علی آقا توالان نه پول داری نه سیگار .گفتم نگران نباش در خانه سیگار دارم و تا خانه را پیاده می روم.
بالاخره از او جداشدم. شب یلدا بود. من هم باید در جمع خانواده و در کنار بساط یلدا بودم ولی در آن لحظه به این فکر می کردم که آنشب رابرای خوابیدن به بیمارستان عثمان قاضی بروم یا دولت هستانه سی؟ ؟ ؟
پایان
علیرضا پوربزرگ وافی
30/9/1393.....21/12/2014 ترکیه

این داستان را هم فی البداهه نوشتم.....چون همین امروز اتفاق افتاد و چون مناسب یلدا بود بدون ویرایش شئر کردم. امیدوارم دوستان بخوانند و بدانند

۱۳۹۳ آذر ۲۳, یکشنبه

ایضاحلار


1)بابک خرمدین.
ابومسلم خراسانی ده ن سونرا بابک خرمدین (عباسیان) خلافتینین ضدینه قیام ائله دی.بابکین سالک لری (خرمدین لی) لره آدلیم اولدولار.اونلار بئله عقیده لری واریدی کی ابومسلم خراسانی اؤلمیوب و یئنه قاییداجاک تا دنیانی عدالتیله دولدورسون.
بابک سالک لریله برابر 20 ایلعباسیان حکومتیله جنگ ائله دی(201هجری قمری 222 ویا816 میلادی تا837).
بابکین ضد عرب فیکری واریدی.اونون عسگرلری(سالک لری)100مین تا 300مین نفره قده ر تخمین ویریلمیشدی.بابک مزدکین دینی-اجتماعی چالیشماسیناتازه روح وئردی.مآمون بابکین قارشیسینا (یحیی ابن معاذ)فرمانده لیگیله ن بیر لشکر یوللادی کی بابک اونون لشگرین داغیتدی.
مآمون ده ن سونرا معتصم (افشین) آدیله بیر فرماندهی بیوک لشگریله بابکین مصافینه یوللادی.و چؤخ ویریشدان سونرا بابکین سالک لرین سکست وئردی.
بابک رمضانین 9نجی گونو(222ه.ق )ارمنستانه قاچدی و اورانین حاکمینه ملتجی اولدو.ارمنستانین حاکمی(سهل بن سنباط)بابکی الی باغلی افشینه تحویل وئردی.افشین بابکی (سامرا) شهرینه گونده ردی.
معتصم اونو فیله میندیروب شهریده دولاندیردی. سونرا اونون بدنین تیکه تیکه ائله دی.بئله دیوللر کی بابکین قوللارین کسه نده بابک قوللارینین قانین یوزینه سوتدی.معتصم بو ایشین دلیلین سوروشدی.بابک جواب وئردی کی منیم قانیم آخدیقجا رنگیم سارالاجاق.من استه میره م منیم دشمنیم منیم رنگی می ساری گوروب و خیال ائله مه سین من رنگیم قورخودان آتدی.معتصم دستور وئردی بابکین جنازه سین آسدیلاربابکین جنازه سی چوخ زمانلار اورادا قالدی و ائله اولدو کی او محله نین آدی بابک آدینا آدلاندی.
بابکین سالک لری 5 نجی قرنه کیمی عرب لریله ویریشدیلار.اونلار بیرینجی فرقه دیله ر که بیرگون(مهدی) آدیندا بیر کیشی گله جک و دنیانی ظلمده ن قورتاراجاق.(ایندی لیک ده شیعه لر بو عقیده ده دیلر
2= ستارخان...
اصل آدی ستارخان قره داغلی ورزقانین (بیشیک) کندینده دنیایه گلمیشدی.سونرا تبریزین امیره قیز(امیرخیزی) محله سینده ساکن اؤلموشدی.اوردا لوطی لر دسته سینه(جوانمرد لر-فتوت اهلی) گیریب
ظالملریله ـیشیب و مظلوملارین حقین آلاردی.ائله اولدو کی حکومت طفینده ن تهدید اولوب داغلارا قاشدی.اوردا دا ایشی عیارلیقیدور و ظالملریله ن ویریشیردی.شهرین آغ سقل لری اونون خاطین ایسته ماقیچون حکومتیله اونون آراسینا واسطه اولدولار و او تبریزه گلیب (آت) آل وئرینه باخیر.ستارخان دوزگون و امانتدار و انصافلی بیر انسانیدی وبونا خاطر چوخلاری آلیش وئریشین اونیله ائله ردیلر.
مشروطه زمانیندا اوندا کی محمد علی شاه مجلس شورای ملی نی توپا باغلادی ستارخان و تبریزین بیله ن لری بو ایشه اعتراض ائله ییب داها حکومته باش اگمه دیلر.محمد علی شاه بیر گوجلی وبوللی قشون تبریزه یوللادی. اما ستارخان ومجاهدلر او گوجلی و بوللی لشکرین قاباقیندا دوروب وبیر ایل محاصره ده قالدیلار ولی حکومته باش اگمه دیلر.بو ویریش دا باقرخان(سالار ملی) ده مجاهدلریله برابر ستارخانا قاریشدیلار.بیر ایلده ن سونرا تهرانین قوشونو الی بوش تهرانا قاییتدیلر.ستارخان و باقرخان تهرانا کمک اولمادان لشکرلرینی تهرانا چکیب مشروطه دشمنلرین یئرینه اوتوتدولار.بو چالیشمادا ستارخانا (سردار ملی) و (آزادلیق قهرمانی) لقبی وئردیلر.
3)کؤر اوغلو
آتاسی(علی کیشی)حسن خانین مهتری ایدی.حسن خان بیر کیچیک بهانه ایله اونون گؤزلرین چیخارتدیبئله دیوللرایسته دی قدناقینا بیرآت هدیه وئرسین علی کیشی یه دئدی لاپ گؤزه ل آتی هدیه گتیر علی کیشی بیر آریخ آت گتیردی.حسن خان هیسله نیب اونون گؤزلرین چیخارتمیش(بو آت سونرا قیرآت اولدو).
علی کیشی اوغلو روشن ایله (چئنلی بئله) کوچدو. روشن داها اوردا کور اوغلونا معروف اولدو.کؤر اوغلو آتاسی اؤلنده ن سونرا چئنلی بئل ده عدالته چالیشدی. یاواش یاواش عدالتلی آدیآیری کندلره و شهرلره یاییلدیبونا خاطر دلی لر(پهلوانلار) هر یئرده ن چئنلی بئله گلدیلر.و کؤر اوغلونون دوره سینه ییغیشدیلار.و بیر به بیر کندلری و شهرلری خان پاشانین ظلمونده ن چیخارتدیلار.
کؤر اوغلونون آتادان قالمیش ارثیه سی بیر قیرآت بیرده دورآت ی دور.کؤراوغلو ویریشلاردا اؤ آتلارین بئلینه مینیب ساز چالارکن و اوخیارکن دلی لری ویریشماقا تشویق ائدیردی.
بو سؤزیده دئه مک لازم دور کی کؤر اوغلونون آتاسی دیری کن اوغلون  (قوشابولاق) چشمه سینده یووندودوب و انو ن روحون عشقیله جلا وئرمیشدی.نیگار خانم کؤراوغلونون عشقیدی و عمور بؤیو بیربیرینه علاقه ساخلادیلار...
ترکمن قارداشلاریمیز دیوللر کی کؤراوغلو همان (گؤراوغلو) دور. اونلار دیوللر گؤراوغلونون آناسی اؤله ن زمان کؤراوغلونا حامله ایدی که اونو قویلایندا کؤراوغلونو اونون قارنیندان سالم و دیری چیخاردیبلار
4)عینالی
اسلام دان قاباق (آتشکده) ایدی.ایلخانیان دوره سینده دوزلمیشدی.اسلام گلنده ن سونرا درویش لرین(نعمت اللهی) یوردو اولدو.9نجی سده ده امپراطوری عثمانی بناسین داغیتدی.سونرا بیرینجی شاه عباس اورانی تعمیر ائله دی.1193سنه سینده تبریزین بویوک زلزله سی اورانی ینه ده ن  داغیتدی.ینه (قهرمان میرزا) اونو تعمیر ائله دی.بئله دیوللر کی حضرت علی نون ایکی اوغلو(عون وزید ...یا زین)اورادا دفن اولوبلار.اما سونرا معلوم اولدو کی اورادا دفن اولانلار حضرت علی نون مریدلری ایدی.
عینالی ایندی یه قدر ایگیت لرین یوردو دور و بیوک مبارزلر اورادا جوقه قوراردیلار وینه قوراجاقلار
5) استاد شهریار
سید محمد حسین بهجت تبریزی(1285تا1367 هجری شمسی تبریز)
بیوک فارسی و ترکی شاعری....ترکی اثری(حیدربابایه سلام) 80 دیله چئویریلیب.1300 ه ش تبریزده ن تهراناکؤچدی و تهراندا(دکترلوک) درسی اوخودی.اؤ دوره ده عاشیق اولوب درسی بوراخدی و نیشابوره تبعید اولدو.دلیلی اویودور کی اونون عشقینه بیر دربار آدامی عاشیق اولوب و اوندان ازدواج ائله دی.و شهریاری تهراندان اوزاق سالدی.
شهریارین نیشابورده چتین یاشاییشی واریدی.رضاشاه ایراندان تبعید اولاندان سونرا شهریا تهرانا قاییتدیسونرا بانک کشاورزی ده استخدام اولدو. اوندان قاباق ثبت اسناد ده ایشله یردی.تبریزه گئده ر کن تبریزین دانشگاهی استاد شهریاره (دکترای افتخاری) وئردی
من (مؤلف بو کتاب)20 ایل شهریارین خدمتینده ایدیم. بیرگون استادده ن اؤزوم سوروشدوم"|استاد نئجه نیشابوردا قاییده ن دن سونرا دکترلوک درسینین دالیسین توتمادیز....؟استاد منه بیر اگری باخیب بیر آه چکیب بئله بویوردولار|:
اگر دکتر اولسایدیم شهریار ائلمازدیم......
ایراندا شهریور آیینین 27 شهر و ادبیات گونودی که شهریارین اؤلوم گونودی.
6) حیدربابا
تبریزین قره چمن شهرینین جواریندا (قاییش قورشاق کندینده)بیر داغدی کی شهریارین اوشاقلیقی اوردا کئچیب.
7) خشکناب
حیدربابانین اته گینده بیر کند د
8) عزت
تبریزده حسین سئلابلی نین چوبانی ایدی.قویونلاری عینالی نین اته گینده اوتاراردی
9) آمیر سید...
اصل آدی آقا میر علی ایدی . آما اونو آق میر سید سسله یردیلر عینالی نین متولی سی ایدی .جمعه لرعینالی دا قهوه خانانییولا سالاردی. داغا گلن لر اوردا چای ایچه ر دیلر .بیر آق ائشه گی واریدی کی اوندان عینالی یه گئده ردی.اوندان سونرا اوغلی آقا میر احمد او قهوه خانانی ایشله ده ردی.من بایرام گونلرینده اونا کمک ائده ردیم و حوض ترلاندان قهوه خانایه سو گتیره ردیم. ح.ض ترلاندان عینالی یه سو گتیرماق چوخ چتین ایدی. آما من بیر ایاقدا سو گتیره ردیم. هئچ کس منیله مسابقه وئریب منی اوتا بیلمزدی .دیه بیله رم کی او سو گتیرماق منی دو قاچماقدا قهرمان ائله دی.
10) ایده رضا
محله اوشاقیمیزیدی. همیشه بیر چؤپ تاپیپ باجالارا سوخاردی.
11) یوسف
محله اوشاقیمیزیدی.چوخ گؤزه ل سینکا دوزل دردی
12) سینکا
ایکی دانا انلی تخته ده ن دوزه لردی.بیرینین آلتین دلیب بیر بولبرینگ یا پیشدیراردیلار.بیر تخته نی ده اونا عمود ائله ییب اشاقی طرفینه بیر آیری بولبرینگ تاخاردیلار. سونرا بیر ایاقی اشاقی داکی تخته یه قویوب اوبیریسی ایاقینان اونو ایته لردیلر.اوندا یولا دوشه ردی. اونون اوسته کی تخته سین ائله دوزلدردیلر کی اوست ده کی تخته فرمان دا اولاردی و سینکانین یولون چئویره ردی..ترکیه ده تازا مدل لرینه (کای کای) دیه للر.
13)تکر
دوچرخه نین بیر تکرین چیخاردیب سیملرین آییراردیلار . اونو ایکی جوره سوره ردیلر .بیریسی اونو بیر خوش دسته لی تخته ایله ویریب قاباقا آپاراردیلار. بیریولودا بویودی کی بیر مفتول سیمین اونا باغلاییب اونو ایته لردیلر.
14) ناقیش
بو اویونا ناقیشلی دیه ردیلر.نئچه جوره اوینایاردیلار.بیریسینده بیر دایره چکیب سونرا ایکی گروه اولوب بیر دایره چکه للر.(دایره نین بویوک چیچیکلی گیهر تیمین آداملارینا گؤره بیوک یا چیچیک اولاربیر تیم دایره نین ایچه ریسینده دورار. ائشیکده کی تیم ده ن بیر نفر ناقیش ویروب(لی لی) ایچه ری یه گیره جک و اگر الی هر بیرنفره دگسه او یاناجاقدور.اگر ناقیش ویراندا یوخاری دا کی ایاقین یئره قویسا او دا یاناجاق.بو اویون او زماناقدر ادامه تاپار کی ایچه ری ده کیلر یانسین یا دا ناقیش ویران لار.بو اویون ده فرز و چابک ناقیش ویرانلار آخرده میدانا گیرهر دیلر کی ایچری ده کی لری یاندیریب اؤزلری (تیم لری) ایچری یه گئتسینلر.
ایکینجی ناقیش ...بو اؤیوندا دایره یوخدور بیرمشخص یئرده ن باشلار.ائشیکده کی لرآچیخ یئرده قاچیب  ناقیش ویرانلاری یوراللار..هرناقیش ویران هر یئره یانیب یا یورولسایدی او بیریسی یولداشی او نقطه ده ن اویونو باشلاردی.اوراجان کی یادیما گلیر بیر آیری اویوندا واریدی کی منیم یادیمدان چیخیبدی.
15) آشیق
قویونون قاباقدیزلرینده کی سوموک دور.ساق-سولی وارساق تایی ساق اللی لره. سول تایی سول اللی لره(سولاخرلره).آشیقین ایچه ری طرفی (جیک)...دالی طرفی (بؤک) جیک طرفده ن ساق طرفی شاه... جیک طرفده ن سول طرفی (طلادی یا وزیر)ساییلاردی. آشیقین اوباش بو باشی نه ده (اونبا-اومبا)دیه ردیلر.بو اویونلاردا کئچی نین آشیقیندان ده استفاده اولونوردی.
16)اوچ ایاق
ایکی تا 5نفر وگاه چوخ آداملارین اویونودی.یاخشی سی 5 نفرلیک دور.بو اویوندا 5 نفر هرکسین الینده بئش آشیق بیر سقه اویونا گیره ر لر.هر کس آشیقین بیر مشخص یئرده که هامیه تعیین اولوب دوزه ر (قورار).سونرا سقه لری بیر نفر ییغارالینده چالخالییب یئره آتارهر کسین آشیقی اولجه شاه (آلچی) یا توخان طلا یا وزیر) دورا بیرینجی اویونچی اولار.هابئله بئشینجی آداما جان تعیین اولاندان سونرا بیرینجی آدام(پئنج) آشیقلارین دوزولن یئریندن بیر متر یا آز چوخ فاصله ده سقه سین یئره سوورار(آتار) .اگر سقه سی شاه (آلچی) یا توخان( وزیر) دورسا اویونو باشلایاجاق.یعنی سقه سین  آلچی یا توخان دوردوقی یئرده ن آشیقلارا طرف آتاجاق .اگر سقه سی آشیقلارا دگیب حداقل بیر آشیقی اوچ ایاق قورولموش یئرده ن اوزاقلیقا آپارسا همام آدام اویونو ادامه وئره جک.اگر قه سین ائله ویرا کی آشیقلارین بیرین اوتا و سقه سی اوچ ایاقدان آز  آشیقلارین یانیندا دورا. او آدام آشیقلارین هامیسین گوتوروب او دؤره قورتولاجاقدور.ینی دن هامی آشیق قوروب اویونی باشلایاجاقلار. آما اگر اولده سقه سی دورمایا یا آشیقلاری ویرا بیلمه سه ایکینجی آدام آشیقلارین قورولان یئرینده ن سقه سینی اونون سقه سینه طرف آتاجاق.اگر ایکنجی آدامین سقه سی بیرینجی آدامین سقه سینه دگه .بیرینجی آدام یانیب و ایکینجی آدام اویونا ادامه وئره جک.اگر سقه سی دگمه سه اوچونجی آدام و دوردونجی م بئشینجی سقه سین اتاجاق بیرینجی آدامین سقه سینه طرف.....سونرا نوبت اوستونده اویون ادامه تاپاجاق..اگر بو مرحله ده مثلا اوچونجی آدامین سقه سی ایکینجی آدامین سقه سینده ن قاباقا دوشسه .ایکینجی آدام نوبه سینده او نو یاندیراجاق و اویو نو ادامه وئره جک.هر اویونچو دا نوبتینده سقه آتاندا هر زمان سقه سی شاه یا توخان دورا او آدام اویونی ادامه وئره جکدیر.اویون بوجور آشیقلار قوتولونجا ادامه تاپاجاق......تا قورولموش آشیقلار قورتولسون (یئییلسین)..آشیقلار قوتولاندا بیردوره اویوندا قورتولار....
بو اویونو اوشاقلار آشیق آشیقا اویناردیلار آما بیوک لر هر آشیقا قیمت قویوب بو اویونی قمارا چئویره ردیلر...مثلا هر آشیقی بیر قران حساب ائده ردیلر هر کس اوتوزسایدی بیر قران وئرردی اوتان آداما
17) جیزیخ
بو اویوندا بیر دایره چکیب اورتاسینا آشیقلاری دوزه للر.سونرا نوبت بیلیندیریب اویونو باشلایاللار.اویونون باشلاییشی مثلا بیر متر جیزیخدان اوزاقدا اولار.اگر اولین آدامین سقه سی آشیقلارا دیه و آشبقلارین بیری ییخیلا سونداکی لار دایره نین هر یئرینده ن اویونو باشلایا بیله للر.اگر بیرینجی آدامین سقه سی آشیقلارین بیریسی نی دایره ده ن ائشیگه آپارا  همان آدام اویونی ادامه وئره جک.یوخسا قالان اویونچولار نوبت اوستونده اویونی ادامه وئره جک لر. بو اویون دا هر کسین سقه سی بیر آشیق دایره ده ن ائشیگه چیخاردا و سقه او بیریسی آشیقلارین بیر قاریشیندا دایانا.سقه صاحبی آشیقلارین هامیسن اوتدی حسابیندا گوتوروب او دوره قورتولموش اولار. ینی ده ن گرک هامی ینی آشیق قوروب ینی دوره باشلاناجاق.
18) سقه
سقه ده بیر آشیقدی.آما بیرآز دولی – آغیر و شکیل لی اولار.گاهدان اونون  جیک طرفینده ن ایچین اویوب اونا قورقوشوم(سرب) توکردیلر کی آغیر اولسون.گاهدان دا سقه نین توخان طرفینین اوجون(دیک یئرین) سورته ردیار کی راحات آلچی یا توخان دورسون
19) آردی
بو اویونلار بئش نفره مناسب بئله نوبت له نیردی...بیرینجی آدام (پئنج)...ایکینجی آدام (آردی).. اوچونجی آدام (آردی بالاسی) دؤردونجی آدام (قیغان قاباقی).بئشینجی آدام ( قیغان) .اگر آلتینجی آدام دا اولسایدی اونا دا (قیغان بالاسی دیه ردیلر...
20) تؤپ عربی
بیردانا مربه جیزیخ(2*2) چکیب آرادان بولردیلر.اونون امتدادینده مثلا 50 متر اوزاقلیقدا بیر بالاجا دایره چکه ردیلر.ایکی تیم اولاردی بیر تیم ایچه ریده مربعین ساق طرفینده ردیف دوراردیلار ائشیکده کی تیمین اویونچولارینین بیری بیرمتر مربع ده ن اوزاق بیر تنیس توپون ساده ایچری ده کی اولین آداما آتاردی.ایچری ده کی یومروقونان او توپی محکم ویراردی . اگر ائشیکده کی اویونچولار کی ائشیکده منسب یئرلرده داغیلیب او توپا منتظردی لرائله یه بیلسه او توپی یئره دوشمه میش گویده توتالار.او ایچری ده کی یانیب اویوندان چیخاجاقیدیر..اگر ائشیکده کی لر او تؤپی توتا بیمه سه ایدیلر ایچری ده کی اویونچی اگر گورسه ایدی کی تؤپ اوزاخ گئدیب  مربع ده دن چیخیب قاچا قاچا اوزون او 50 مترده کی دایره یه یئتیره جاقیدور.اگر مربع دهن دایره یه قدر ائشیکده کی اویونچولار او آدامی توپونان ویرا بیلسه ای دیلر او آدام یاجاقی دور یوخسا بو اویون ایکینجی و اوچونجی اویونچولاریله تکرار اولاجاقدور تا مربع ایچینده کی لریا مربعین نین سول طرفینه کئچسینلر یا اوزلرین ائشیکده کی دایره یه یئتیرسینلر.سونرا ایچه ری ده کی تیم گرک اوزون دایره ده ن دوباره مربعه یئتیرسین .اگر فقط بیر نفر اوزون مربعه یئتیرسه ایچری ده تیم برنده اولوب ایچری ده قالاجاق و یئنه ده ایچری ده ن اویونو باشلایاجاق. آما اگر ایچری ده کیلر ین بدنینه تؤپ دگیب یانسالار اوندا ائشیکده تیم مربعه گیره جک و اویون تازا دان باشلاناجاک.
21) چرشنبه
ایلین آخر چرشنبه سینه اشاره دور.اوگون هر محله ده ساتیش یئری دایراولاردی..قولچاق.تؤپ.پالتار...   ساتاردیلار .توکان بازاردا اوگون شلوغ اولاردی و هامی آل- وئر ائله ردیلر.آخشام چاغی بیر مناسب اوت یاندیراردیلارو هامی او اوتون اوستونده آتیلاردیلار و دیه ردیلر.....آتیل ماتیل چرشنبه.....بختیم آچیل چرشنبه......بو آتیلماق اصل ده قیزلارینی دی آما اوغلانلار ویا بیوک کیشی یا آروادلاردا او اوتون اوستونده ن آتیلاردیلار
22)سهند
آذربایجاندا بیوک بیر عظمت لی داغدیر. تبریزین بیوک شاعری بولوت قره چورلو نین تخلصی ده (سهند) ایدی. او شاعر بیر کتابدا(سازیمین سؤزو) ترکی دیلین دوزگون شعره چکیب و بیر بیوک اثر یارادیب.شهریاردا بو شاعره بیر سربست شعر یازیب کی قالمالی بیر اثردور.بیرگون من اوزوم شهریاردان سوروشدوم. اگرآرزو ائله سن کی تازادان بیر بویوک اثر شعر عالمینده یاراداسان. هانسی شعری آرزیلاسان. شهریار دئدی(سهندیه) نی
23)البرز
تهراندا بیوک بیر داغدی. اونون قله سی (دماوند) دی کی اونا چوخ شعرلر یازیلیب. دیه للر( ضحاک)
اوردا زندانی اولموشدی و یئنه اونون ناله سی او داغدا یاییلار
24)
یام
تبریزین مرند یولوندا بیر داغدی کی همیشه اوردا قار وار وچوخلاری اورا (اسکی) یه گئده للر.
25)  سبلان (ساوالان)
اودا تبریزین اطرافیندا بیر عظمت لی داغدور
26) سیزده به در
هر تازا ایلین اون اوچونجی گونوهامی ائوده ن ائشیگه چیخیب داغ داشا گئده للر.بو رسم زرتشت زمانیندان قالیب.هنوز اجرا اولور.
27) سید خانم
آدی کوکب خانیمیدی...منیم آتا طرفینده ن بیوک ننه می دی.او منیم عمه مین ائوینده (رحمتلیک صدیقه پوربزرگ) قالاردی. گاهدان بیزه قوناق گله ر دی. رحمتلیق صدیقه عمه منه چوخ زحمت چکیبدور.من تهراندا زنداندا اولان زمان منده ن بیر تهران ائو سندی ایسته دیلر. من عمه مه کی او زمان تهراندا یاشایاردی تلفن ائله دیم.چون او چوخ فارسی بیلمیردی تورکو جه دئدیم منه بیر سند گتیرون.بازجو منه بیر محکم سیللی ویردی و دئدی کی فارسی دانیشیم. من زررونان عمه مه آندیردیم کی منه سند لازمدور.عمه اوغلانلارینی وادار ائله دی کی منه بیر تهران ائو سندی تاپسینلار.عمه مین اوغلانلاری(بی بی اوغلو) تهرانین بازاریندا بیر انساندان (تقی) آدیندا منه سند تاپدیلار و من زنداندان وثیقه ایله آزاد اولدوم. نئچه آیدان سونرا منی دادگاهی ائله دیلر.من متهم اولدوم کی (میرزا علی اکبر معجز شبستری) ام. من هرنه دئدیم کی اؤ زمان 80 ایل قاباق معجز اؤلوبدور دادگاه قبول ائتمه دی......
28)حوض ترلان (طرلان)
عینالی نین دالیسیندا(50مترینده) بیر بولاق دور کی چوخ ایچمه لی سویو وار
29) کهلیک بولاق)
کهلیک بولاقی عینالی نی نئچه داغ آشاندان سونرا(آجی چایینا طرف)بیر سرین شیرین بولاق دور. اونون کناریندا بوللی کهلیک اوتی بیتر.بیز باهارین آخرینده گئدیب اورادان کهلیک اوتی گتیریب عراقین چکه ردیک. چوخ ایستی لیک و ارزشلی بیر اوتدی.
30) آجی چایی
عینالی نی نئچه داغ آشاندان سونرا بو (چایا) یئتیشه ردوخ. گؤزه ل و اوزمه لی چایی دی.نئچه دانا کیچیک شلاله سی واریدی.سویو( شور)ایدی. اما کناریندا نئچه شیرین بولاخ واریدی.
31) قاطار قیه
سرخاب طرفینده ن عینالی یه چیخاندا اول ردیف(سیرا) بیوک داشلارین آدی ایدی.
32) بهروز
او زمان ایکی آدلیم بهروز تانیردوخ...بیریسی بهروز حقی منیع...چوبان حسین سئلابلی نین اوغلی ایدی.او سازمان چریک فدایی لاردانی دی.بیریسی ده بهروز دهقانی اودا بیوک چریک فدایی لرده نی ایدی.بهروز حقی ایللر بویو شاهین زندانلاریندا قالدی...بهروز دهقانی شاه زمانیندا اعدام اولدی.اما اونون باجیسی (اشرف دهقانی) تکجه بیر آدامی دی کی (ائوین زندانیندان) قاچا بیلدی.57 انقلابیندان سونرا دا اشرف تازا حکومتیله ن آتیشدی و هله ده ویریشیر.
بهروز حقی بیزیم محله اوشاقیمیزیدی.و هله ده منیم دوستوم دور.ایندی لیکده (آلمانیا) دا یاشاییر.بهروز دهقانی دا جمعه لرده یا تعطیل گونلرده بیر دسته ایله برابر بیزیم ائویمیزن قاباقیندان کئچیب عینالی یه گئده ردیلر.بهروز دهقانی نین یا دوستلارینین بیریسینین بیر آق پشملی ایتی (سگ) واریدی کی هله ده منیم یادیمدا قالیب.بونلار منیم اوشاقلیق رؤیالاریمدی کی گؤزوموله ن گؤرموشهم و شعره چکمیشه م.
33) اصغر
اصغر عرب . ائوی بیزیم ائوده ن نئچه قاپی اوزاقیدی. بیزیله ن برابر آشیق اویناردی و بیزیم اوزومزه تایی دی.گاهدان اوتوروب بیزه چریک لیکده ن (چوروک) دیه ردی.من اوشاقلیق عالمینده بئله بیلردیم کی چریک لر بیر آریخ. کوچوک آداملاردیلار. بو سؤزلری ائشیده ن ده توکلریمیز (بیز بیز) دوراردی.اصغرین آتاسی اؤلموشدو. اونو بیوک قارداشی کی سئلاب بازارچا سینده یوقورد ساتاردی بؤیوتموشدی.سونرا او (جنگ مسلحانه) شاهین آداملارینین الیله اؤلدو. اوندا بیلدیک کی بو اوزی چریک(چوروک) ایدی.
34) ساواک
ایرانین شاه زمانیندا امنیت اداره سی ایدی.آدی گلنده هامی قورخودان تیتره یه ردیلر.ایندی تازا حکومت ده امنیت اداره سی (ساواما) اولوب.ائله ترپه شیب کی هامی (ساواک) آدینا رحمت اوخور...
35) علی اوختای
علیرضا نابدل(تبریزی).هم شاعر هم سیاست ده واریدی.بیوک دوشونجه لی بیر جوان.شاه زمانی زندانا دوشدو. زنداندان دادگاهه گلنده اؤزون مآموریله برابر دؤردونجی طبقه ده ن اشاقی یه آتدی. ماموری اولدی .اما اوزی دیری قالدی.اونو بیمارستانه گتیروب عمل جراحی ائله دیلر کی دیری قالسین و تشکیلاتی نین اطلاعاتین ساواکه وئرسین. اما او بیمارستاندا اؤز الیله قارین قورساقین یارالارینین  آراسیندان چکیب  ائشیگه تؤکوب و اؤزون اولدوری کی تشکیلاتینی اطلاعاتین ساواکه وئرمه سین.اونون بیر شعر کتابی وار و بو شعر اونون کتابیندان دی کی ایندی ده اوشاقلار اوخیوللر...
(یاغدی یاغیشلار...بانلادی قوشلار...حیوان جامیشلار
36) حسین دائی
 .
.


۱۳۹۳ آذر ۲۱, جمعه

کربلا

.......کربلا.....
نمی دانم چرا امشب این همه کربلایی شده ام.دلم هوای کربلا کرده است.هرچه باشد من عمری درهیآتها و تکایا سر کردم و امام حسین را هنوز مظهر آزادی و آزادگی می دانم.سالها پیش شعری برای کربلا نوشته بودم و آنرا در مراسم سالگرد صیاد شیرازی خواندم. آقائی این شعر را از من گرفت و روز بعد اعلام کرد که 5000 نسخه از آنرا کپی و بین مردم تقسیم کردم. چند روز بعد در تلویزیون مراسم پخش برنامه ای از کربلا بود که متوجه شدم مداح همین شعر را می خواند. بعد از آن خیلی از شعرا به این شعر نظیره گفتند ولی هیچکدام رمزی را که من در این شعر آورده ام نیاورده اند. این شعر را با همهء رمز و رازش به دوستداران آن امام آزاده تقدیم می کنم......
کربلا کعبهء دلهاست خدا می داند
قبلهء عشق همانجاست خدا می داند
بهر دیدار مزاری که مراد دلهاست
جان ودل غرق تمناست خدا می داند
این دیاری ست که بر مهر و یقین عشق و ولا
بهترین مهبط و ماواست خدا می داند
دست عباس قلم شد علم افتاد اما
در دل دوست چه غوغاست خدا می داند
گرچه تا خیمهء شه مشک پر آبش نرسید
باز سرلشکر و سقاست خدا می داند
درد بیماری سجاد و جفای اعدا
این نه قانون مداواست خدا می داند
اکبر افتاد و پدر دید و لب از هم نگشود
این همان سر سویداست خدا می داند
شیرخوار است اگر اصغر لب تشنهء عشق
آخرین یاور مولاست خدا می داند
راه را بست و پشیمان شد و جان کرد فدا
حر و این توبه چه زیباست خدا می داند
تیرها ریخت ولی شاه نمازش نشکست
سنگر عشق مصلاست خدا می داند
شمر و گودال و سر بی تن و فریادی تلخ
این همان نالهء زهراست خدا می داند
باید امروز فغان کرد به مظلومی او
داغ این فاجعه پیداست خدا می داند
قطره ای اشک به اندوه حسین بن علی
جلوه اش شوکت دریاست خدا می داند
یا حسین بن علی یاد رخت یاد خداست
عشق با نام تو پویاست خدا می داند
هرکجا نام تو باشد بشود گلشن عشق
روح ما نیز همانجاست خدا می داند
کاش دیدار مزار تو به ما دست دهد
این همان آرزوی ماست خدا می داند
(وافیا) هرکه رود راه حسین بن علی
در کف اش توشهء عقباست خدا می داند
دست خواهش به مزارش ببر و باز بگو
کربلا کعبهء دلهاست خدا می داند
التماس دعا
علیرضا پوربزرگ وافی