........سخنی در مورد (طرح)
در انجمن های ادبی..
نمی دانم سابقه اش به چند دهه و سده می رسد.ولی آنچه بزرگان در موردش گفته اند این است که موضوع (طرح) از اسلاف به صورت سینه به سینه به امروز رسیده است...و تعریفش این است که همیشه در انجمن های مهم ادبی موضوع (طرح) به دو طریق ارائه می شد...
الف..طرح شعری یا بیتی...
ب...طرح موضوعی....
طرح شعری به این صورت بوده و هست که با نظررئیس انجمن (که قطعا فردی آگاه به اصول شعری ست)یا با تایید او شعری مقبول و تاثیرگذاراز یکی از شاعران عمدتا معروف به طبع آزمائی گذاشته می شود و از شاعران می خواهند که شعری مشابه شعر ارائه شده بنویسند.معمولا ابتدا شعر به طرح گذاشته شده در انجمن قرائت و حتی تجزیه و تحلیل می شود تا کمکی برای اعضای انجمن باشد.پس از آن مهلت معمولا 15 تا 30 روزه به شعرا می دهند که فرصت کافی برای اندیشیدن و حس گرفتن داشته باشند.داشتن فرصت برای شاعر ضرورت دارد. چرا که شعر برخلاف خط و نقاشی و حتی موسیقی نیاز به تمرین ندارد و شاعر باید فرصت اندیشیدن داشته باشد و درخلوت اندیشۀ خود دریچه های جدیدی باز کند.چون اصولا هنر نوعی تبادل اندیشه است و همین امر موجب نوآوری می شود..
در اجرای این طرح گاهی شاعرانی که در این گردونه وارد شده اند از وزن و قافیه و ردیف شعر طرح شده استفاده می کنند. شاعرانی هم گاهی فقط از وزن شعرو ردیف آن شعر مطرح شده بهره می گیرند و فقط قافیهء شعر را عوض می کنند و در نهایت شاعرانی هم فقط از وزن شعر (طرح) تبعیت می کنند. (این امر به توانائی شاعر بستگی دارد) .و به این طریق یک اثر با نام (طرح انجمن) خلق می شود...
طرح موضوعی....در ارائۀ این طرح فقط موضوع و محتوا مد نظر است و شاعران در انتخاب وزن و قافیه و حتی قالب شعر مختار هستند..ولی معمولا در طرح موضوعی از قالب شعری( قطعه) استفاده می شود.
طرح موضوعی ابتدا به مسائل مذهبی یا عاطفی خلاصه می شد یعنی می گفتند که برای یکی از امامها شعر بگویند یا شرح زندگی یک بچه یتیم را به شعر بکشند.و با آنکه موضوع طرح در انجمن ها محدود بود با این حال اشعار ماندگار زیادی خلق شد.
متاسفانه بعد از سال 57 موضوع (طرح) هم مثل خیلی از هنرهای دیگر اسیر آفت شد و اکثر شعرا به فردگرائی روی آورده و اشعار خود را در مورد افراد خاص نوشتند که می توان گفت..شعر ماندگار و تاثیرگذاری در این حیطه خلق نشد.و شاعران به خاطر منافع خود یا حتی به خاطر ارعاب و تهدیدهای حکومتی به نوشتن اشعار سفارشی پرداختند و دامن شعر هم خواهی نخواهی آلوده شد...
اگر در قدیم سفارش شعر موضوعی می شد به غیر از ائمه و یا موضوعات اجتماعی گاهی به مناسبت سالروزتولد یا بزرگداشت افرادی چون سعدی و حافظ و....اشاره می شد ولی امروز روز بعضی ها ارزش شعر را چنان پائین آورده اند که در وصف مدیران ورؤسا و حتی امام جماعت مسجد محلشان شعر می نویسند که این امر پائین ترین سکوی مقامی شعر است...ودرد مهمتر اینکه چون این حضرات ممدوح سر رشته ای از شعر ندارند مطلب نوشته شده در مورد خودشان را در سکوی بالاترین رتبۀ شعری می گذارند و حاصل این حرکت نبود میدان عمل برای شاعران راستین می شود که نتیجه اش را امروز در عرصۀ فلاکت بارشعری کشور می بینیم....
ارائۀ طرح به صورت محدود قابل پذیرش است و همانطور که گفتم در این دایره اشعار زیبای زیادی خلق شده است که به این شعر شهریار اشاره می کنم:
مادری بود و دختر و پسری
پسرک از می محبت مست....
که توصیه می کنم دوستان این شعر را بخوانند.
آخرین اشاره به این موضوع این است که در روزهای ارائۀ شعر در انجمن های ادبی وقتی یکی از شعرا شعر نابی ارائه می کرد بقیۀ شرکت کنندگان از خواندن اشعار خودشان منصرف می شدند و شجاعانه اعتراف می کردند که شعر فلان کس از شعر من بهتر بود...برای نمونه شعر(من و توست) هوشنگ ابتهاج وقتی در انجمن شعر قرائت شد دیگران از خواندن شعرشان منصرف و جملگی شعرسایه را تایید کردند.هرچند بعدها معلوم شد که شعر شهریار در آن طرح خیلی مقبول و عاطفی بود ولی شهریار به احترام سایه از خواندن شعرش در جمع امتناع نمود
در انجمن های ادبی..
نمی دانم سابقه اش به چند دهه و سده می رسد.ولی آنچه بزرگان در موردش گفته اند این است که موضوع (طرح) از اسلاف به صورت سینه به سینه به امروز رسیده است...و تعریفش این است که همیشه در انجمن های مهم ادبی موضوع (طرح) به دو طریق ارائه می شد...
الف..طرح شعری یا بیتی...
ب...طرح موضوعی....
طرح شعری به این صورت بوده و هست که با نظررئیس انجمن (که قطعا فردی آگاه به اصول شعری ست)یا با تایید او شعری مقبول و تاثیرگذاراز یکی از شاعران عمدتا معروف به طبع آزمائی گذاشته می شود و از شاعران می خواهند که شعری مشابه شعر ارائه شده بنویسند.معمولا ابتدا شعر به طرح گذاشته شده در انجمن قرائت و حتی تجزیه و تحلیل می شود تا کمکی برای اعضای انجمن باشد.پس از آن مهلت معمولا 15 تا 30 روزه به شعرا می دهند که فرصت کافی برای اندیشیدن و حس گرفتن داشته باشند.داشتن فرصت برای شاعر ضرورت دارد. چرا که شعر برخلاف خط و نقاشی و حتی موسیقی نیاز به تمرین ندارد و شاعر باید فرصت اندیشیدن داشته باشد و درخلوت اندیشۀ خود دریچه های جدیدی باز کند.چون اصولا هنر نوعی تبادل اندیشه است و همین امر موجب نوآوری می شود..
در اجرای این طرح گاهی شاعرانی که در این گردونه وارد شده اند از وزن و قافیه و ردیف شعر طرح شده استفاده می کنند. شاعرانی هم گاهی فقط از وزن شعرو ردیف آن شعر مطرح شده بهره می گیرند و فقط قافیهء شعر را عوض می کنند و در نهایت شاعرانی هم فقط از وزن شعر (طرح) تبعیت می کنند. (این امر به توانائی شاعر بستگی دارد) .و به این طریق یک اثر با نام (طرح انجمن) خلق می شود...
طرح موضوعی....در ارائۀ این طرح فقط موضوع و محتوا مد نظر است و شاعران در انتخاب وزن و قافیه و حتی قالب شعر مختار هستند..ولی معمولا در طرح موضوعی از قالب شعری( قطعه) استفاده می شود.
طرح موضوعی ابتدا به مسائل مذهبی یا عاطفی خلاصه می شد یعنی می گفتند که برای یکی از امامها شعر بگویند یا شرح زندگی یک بچه یتیم را به شعر بکشند.و با آنکه موضوع طرح در انجمن ها محدود بود با این حال اشعار ماندگار زیادی خلق شد.
متاسفانه بعد از سال 57 موضوع (طرح) هم مثل خیلی از هنرهای دیگر اسیر آفت شد و اکثر شعرا به فردگرائی روی آورده و اشعار خود را در مورد افراد خاص نوشتند که می توان گفت..شعر ماندگار و تاثیرگذاری در این حیطه خلق نشد.و شاعران به خاطر منافع خود یا حتی به خاطر ارعاب و تهدیدهای حکومتی به نوشتن اشعار سفارشی پرداختند و دامن شعر هم خواهی نخواهی آلوده شد...
اگر در قدیم سفارش شعر موضوعی می شد به غیر از ائمه و یا موضوعات اجتماعی گاهی به مناسبت سالروزتولد یا بزرگداشت افرادی چون سعدی و حافظ و....اشاره می شد ولی امروز روز بعضی ها ارزش شعر را چنان پائین آورده اند که در وصف مدیران ورؤسا و حتی امام جماعت مسجد محلشان شعر می نویسند که این امر پائین ترین سکوی مقامی شعر است...ودرد مهمتر اینکه چون این حضرات ممدوح سر رشته ای از شعر ندارند مطلب نوشته شده در مورد خودشان را در سکوی بالاترین رتبۀ شعری می گذارند و حاصل این حرکت نبود میدان عمل برای شاعران راستین می شود که نتیجه اش را امروز در عرصۀ فلاکت بارشعری کشور می بینیم....
ارائۀ طرح به صورت محدود قابل پذیرش است و همانطور که گفتم در این دایره اشعار زیبای زیادی خلق شده است که به این شعر شهریار اشاره می کنم:
مادری بود و دختر و پسری
پسرک از می محبت مست....
که توصیه می کنم دوستان این شعر را بخوانند.
آخرین اشاره به این موضوع این است که در روزهای ارائۀ شعر در انجمن های ادبی وقتی یکی از شعرا شعر نابی ارائه می کرد بقیۀ شرکت کنندگان از خواندن اشعار خودشان منصرف می شدند و شجاعانه اعتراف می کردند که شعر فلان کس از شعر من بهتر بود...برای نمونه شعر(من و توست) هوشنگ ابتهاج وقتی در انجمن شعر قرائت شد دیگران از خواندن شعرشان منصرف و جملگی شعرسایه را تایید کردند.هرچند بعدها معلوم شد که شعر شهریار در آن طرح خیلی مقبول و عاطفی بود ولی شهریار به احترام سایه از خواندن شعرش در جمع امتناع نمود
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر